Η ελπίδα δεν τους διέψευσε, εκεί ψηλά σε μια λεύτερη γωνιά των Πιερίων τους υποδέχτηκε ένα πλατύ και δασωμένο οροπέδιο και έχτισαν το καινούργιο χωριό μακριά από το μάτι του βάναυσου κατακτητή. Μετά τον πρόσφατο ξεριζωμό , στο απέραντο και όμορφο δάσος των Πιερίων συναντούν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής μέσα στη φύση. Με τα σφυρίγματα των ανέμων, τα κελαηδίσματα των πουλιών το θρόισμα των δέντρων, το κελάρυσμα των κρυστάλλινων νερών άλλαξαν τη ζωή τους και την έκαναν δουλειά και τραγούδι. Περάσαν αρκετά χρόνια και ο καινούργιος Καταφυγιώτης έγινε τέλειος υλοτόμος μέσα στο απέραντο δάσος και πλάτυνε τη σκέψη του για μακρινούς ορίζοντες,αφού η εμπειρία της υλοτομίας που είχε αποκτήσει έγινε κτήμα του και καλλιτεχνική έμνευση. Όπως ανέφερε στα χειρόγραφά του ο αείμνηστος τοπικός μας ιστορικός και λαογράφος Αστέριος Βαρβαρέζος, ύστερα από την καταστροφή της Γρατσάνης στα 1700, αρκετοί κάτοικοι έφτασαν στα Πιέρια και στην αρχή κατοίκησαν στη θέση Καφαλόκαρδο (τοπωνύμιο με σχήμα καρδιά) που βρίσκεται νοτιότερα ,περίπου μια ώρα μακριά από τη σημερινή θέση του Καταφυγίου. Στο χρονικό διάστημα που κατοικήθηκε το Κεφαλόκαρδο, παρατηρήθηκε μεγάλη θνησιμότητα στους κατοίκους και ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά. Στη θέση αυτή δεξιά και αριστερά σε μικρή απόσταση μεσολαβούν δύο βαθιές χαράδρες που φέρουν άφθονο νερό αλλά και πολύ υγρασία που επηρέαζε τους κατοίκους και προσβάλλονταν από πλευρίτιδα που τη συνόδευε υψηλός πυρετός με κατάληξη το θάνατο. Βλέποντας οι κάτοικοι την υψηλή θνησιμότητα, τρόμαξαν και με τις προλήψεις τους, ότι η θέση που κατοικούσαν ήταν στοιχειωμένη αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν με την παρακάτω ενέργεια (κατά την παράδοση): Ζέψανε δυο νεαρά δαμάλια και στη μέση τού ζυγού τοποθέτησαν την εικόνα της Παναγίας, λέγοντας: Όπου θα βρούμε τα δαμάλια εκεί θα χτίσουμε το καινούργιο χωριό. Πράγματι τα δαμάλια βρέθηκαν ζεμένα στη σημερινή θέση (Πηγάδια) που έχει άφθονη τροφή και νερό. Εξήντα όλες κι όλες ήταν οι οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στη σημερινή θέση το 1750 και έκτισαν αμέσως την πρώτη τους εκκλησία ,που την αφιέρωσαν στην ιερή μνήμη του Αγίου Νικολάου. Κατ ́αυτόν τον τρόπο, αυτό το μικρό χωριουδάκι με τα λίγα στην αρχή σπίτια, ονομάστηκε από τους κατοίκους του Καταφύγι,επειδή είχαν “καταφύγει” εκεί. Έτσι το αναφέρει και ο Κοσμάς Δουμπιώτης, αρχηγός του επαναστατικού Σώματος Μακεδονίας σε έγγραφό του στις 6 Μαρτίου 1878 ,που έστειλε στην Επαναστατική Επιτροπή Αθηνών. Αργότερα πήρε το τελικό του όνομα ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ.

Εκεί ψηλά λοιπόν οι κάτοικοι θεωρούνταν από τις Τουρκικές αρχές ως φυγόδικοι, επαναστάτες ,απείθαρχοι, ανυπάκουοι και γι ́αυτό κατά τους θερινούς μήνες παρατηρούνταν συχνές επιδρομές από μπουλούκια (Κουνιάρων) που άρπαζαν με τη βία ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Εκτός από τις τουρκικές επιδρομές, γίνονταν επιθέσεις και από ληστοσυμμορίτες και ζητούσαν από τους κατοίκους τα λεγόμενα χαρατσώματα, δηλαδή χρήματα , τσαρούχια, ασημικά και οπωσδήποτε ένα ή δύο σφάγια ψημένα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά , το έτος 1816 οι κάτοικοι όπως και σε όλη την περιοχή αποδεκατίστηκαν από τη φοβερή επιδημία της πανώλης (χολέρα-πανούκλα). Πέρασαν τα χρόνια και σιγά σιγά οι κάτοικοι ξαναβρήκαν τον παλιό τους ρυθμό. Το τουρκικό κράτος άρχιζε την ανασυγκρότηση και ζητούσε ξυλεία για τη γεφύρωση ποταμών αλλά και για την ανέγερση οικημάτων. Την περίοδο εκείνη η έλλειψη υλοτόμων ήταν μεγάλη, σχεδόν ανύπαρκτη,γιατί χωρίς καθυστέρηση επιστρατεύτηκαν όλοι οι Καταφυγιώτες υλοτόμοι για δέκα ολόκληρα χρόνια. Ήταν τόσο ξακουστοί τεχνίτες που σαν αντάλλαγμα ευχαριστίας για την άριστη εργασία τους δόθηκαν προνόμια στο χωριό. Η ανοδική οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη οφειλόταν στις άοκνες προσπάθειες των κατοίκων , οι οποίοι μοχθώντας με το σκληρό επάγγελμα του υλοτόμου κατάφεραν να οδηγήσουν το χωριό τους σε μεγάλη ακμή . Η φήμη του Καταφυγίου είχε ξεπεράσει τα όρια του νομού γιατί ο πολιτισμός και η αρχοντιά του το έκαναν ασυναγώνιστο. Το υψόμετρο,τα 1450 μέτρα, το ιδανικό κλίμα, η υποδειγματική καθαριότητα, ο ενάρετος τρόπος ζωής, τα υπέροχα ήθη τους, το θρησκευτικό τους συναίσθημα, τα αξιόλογα εκκλησιαστικά και σχολικά τους μνημεία, η θέση που ήταν χτισμένο, τα γύρω αμφιθεατρικά τοπία με το φυσικό τους μεγαλείο, το καθιστούσαν κέντρο παραθερισμού και δικαιολογημένα πολλοί παραθεριστές το αποκαλούσαν κώμη Ελβετικού Καντονίου.